Yağlı tip trafoda sargıların tamamı yağın içerisinde bulunurlar. Yağlı tip trafo kendi içinde ikiye ayrılmaktadır; hermetik tip yağlı trafo, genleşme tanklı yağlı trafo. Bu iki tip trafoda da sargılar yağın içerisinde bulunur. Hermetik trafo boyutu küçük olduğu için genleşme deposu bulunmaz ve bulundurduğu kazan yağ doludur. Ayriyeten bu küçük boyutun sağladığı avantajlardan biriside küçük alanlara montaj edilebilmesidir.
Hermetik trafolar üretilirken basınç ayarı sanayi ortamında yapılarak atmosfer ile hiçbir bağlantısı kalmayacak şekilde ayarlanır ve müşterilere öyle teslim edilir. Bu yüzden trafodaki yağ, hava ile temas etmez ve ortamda oksijen bulunmaz. Dalga duvarlar hem ısıyı dışarıya iletme, hem de genişleyip büzülme hareketleriyle genleşen yağıda içeride tutma görevini üstlenirler. Tüm bu nedenlerden dolayı yağ oksitlenmez ve trafo yağı nemden de etkilenmemiş olur. Baktığımız zaman hermetik trafo, genleşme depolulara oranla kullanım süresi çok daha fazladır. Ayriyeten hermetik tip trafolarda bulunan herhangi bir yağ tıpasını açmamalı yani yağ basıncını hiçbir nedenden ötürü değiştirecek bir işlem yapılmamalıdır. Yağ kaçağı veya yağ sızıntısı tespit edildiği durumlar da yetkili servisten yardım almayı unutmamak gereklidir.
Genleşme tankı yağlı trafo bakımlarının yerinde ve düzenli olarak yapılmak zorundadır çünkü atmosfer ile devamlı bir etkileşim içerisinde bulunurlar ve bu yüzden yağ bozulmaya meyillidir ve yalıtkan özelliğini haliyle yitirebilir. Yağlı tip trafolar birkaç parçadan meydana gelirler bunlar; Çekirdek yani nüve, Sargılar, Kazan ve Kapak, Terminaller, Gerilim değiştirici, Genleşme kabı (Hermetik trafolarda bulunmuyor) ve diğer aksesuarlar.
Yağlı tip trafolar imalatı; 50 – 20000 KV güçlerinde, 36 KV en üst düzey sistem gerilimlerine kadar üretilebilmektedirler.
Yağlı tip trafoların genel olarak kullanım alanlarına baktığımızda; Elektrik şantiyeleri, diğer şantiyeler, fabrikalar, sanayi bölgeleri gibi alanlarda faaliyet göstermektedirler.
Sargılar
Alçak gerilim sargılarında iletken olarak bakır veya alüminyum kullanılır. Sargılar levha ,dikdörtgen kesitli kağıt ya da nomex kaplı izoleli telden üretilir. Eğer sargılar levhadan yapılırsa kat izolasyonu olarak ısıl değeri dayanımı arttırılmış ve reçine ile kaplanmış şellaklı kağıt (DDP) kullanılır. Yüksek gerilim sargılarında yine müşteri isteğine bağlı olarak bakır veya alüminyum iletken kullanılır. Bobinler bilgisayar kontrollü tam otomatik makineler ile sarılmaktadır. Kat izolasyonunun özel yapısı darbe gerilimine karşı dayanımı arttırarak; boşluksuz, katı ve mükemmel kalitede bobinlerin oluşmasına yardımcı olur. Yalıtım sınıfı genel kabul olarak ‘A’sınıfıdır. Müşteri isteğine bağlı olarak B, F ,H ve C sınıfı yalıtım seviyelerinde üretim yapılır.
Nüve
Transformatörlerin nüveleri soğuk haddelenmiş, grainleri yönlendirilmiş silisli saçlardan yapılır. Nüveler birinci sınıf kalitede saçlar kullanılarak üretilir. Nüve saçı seçimi, müşteri tarafından talep edilen boşta kayıp değerlerine göre yapılır. Saçlar Georg makinalar ile çapaksız olarak dilinir, boylanır ve dizilir. Nüveler Step-lap,Over-lap, 90º, 45º kesilmiş delikli veya deliksiz olarak üretilmektedir.
Aktif Kısım ve Kapak
Nüve, bobin ve üst kapağın montajı, kısa devre kuvvetlerine karşı direnci arttırıcı şekilde dizayn edilir. Standart transformatörlerin aktif kısımlarını kapsayan üst kapak, civatalarla tanka monte edilir. Diğer bir uygulama aktif kısmın direk tanka montajıdır. Üst kapağın bağlantı kısımları, yüksek gerilim izolatörleri ve ark boynuzları, paslanmaz çelikten ya da paslanmaya karşı dirençli, özel boya kaplı maddelerden yapılır. İzolatörler (Buşingler) aksesuarlar, koruma kutusu ya da kablo kutusunun yerleşimi müşteri isteğine bağlı olarak kapak üstü veya transformatörün kazan yan duvarlarına yapılır.
Tank
Tanklar ve üst kapaklar St 37.2 çelikten yapılmaktadır. Taban sacı, yanlar ve çerçeve sızdırmaz şekilde oluşturulur.Soğutma yüzeyi olarak radyatör kullanılır. Kaynak işlemlerinden sonra her tank yağ sızdırmazlık testine tabii tutulur . Kaynak işlemleri tamamlanan tanklar ve üst kapaklar DIN standartlarına uygun olarak kumlanır. IEC 60144’e BS 2562’ye koruyucu ve örtücü kablo kutuları ilave etmek mümkündür.
Boyama
Standart olarak transformatörler RAL 7033 rengindedir. Transformatör tankları akıtma ve püskürtme (sprey) yöntemi ile boyanır. Boyama yöntemi ve rengi, müşteri isteğine ve transformatörün çalışma koşullarına uygun olarak seçilir. Örneğin, korozyona karşı korumalı H2S’e uygun C1 – C2 – C3 – C4 – C5-I – C5-M sınıf boyalar uygulanabilir. YILDIRIM Transformatör müşteri isteğine göre değişik uygulamalarda (çinko kaplama) değişik film kalınlığında veya değişik renklerde trafo teklif edebilir. Ayrıca eğer istenirse sıcak daldırma galvanizli tanklar imal edilebilir.
Kurutma ve Yağ Doldurma
Transformatörlerin aktif kısmı (nüve, bobin, kapak) fırınlarda hassas vakum altında kurutulur. Kurutma işlemi transformatörün cinsine, gücüne ve gerilimine göre değişir. Yağ dolumu hassas vakum altında yapılır.
Transformatörleri korumak için başlıca kullanılan aksesuarlar aşağıdaki gibidir.
1. Yağ Seviye Göstergesi
Manyetik yağ seviye göstergesi genleşme deposundaki yağ seviyesini takip ve kontrol etmek için kullanılır. Manyetik yağ seviye göstergesi yağ seviyesindeki ani değişikliklerde alarm ve açma sinyali verir.
2. Hava Kurutucu
Hava kurutucular genleşme depolu transformatörlerde kullanılır. Hava kurutucu genleşme deposuna bağlanır. Silika jel yardımı ile genleşme deposunun içindeki rutubet ve toz tutulur. Silika Jelin miktarı transformatördeki yağ miktarına bağlıdır.
3. Yağ Sıcaklık Göstergesi
Kapak üzerine veya tankın yanlarına kaynatılan termometre ceplerine yerleştirilen yağ sıcaklık göstergesi, yağın en üst sıcaklığını takip ve kontrol eder. Maksimum göstergeli, elektriksel kontaksız veya tek ya da çift elektriksel kontaklı olabilir. Eğer sıcaklık tahmini değerleri aşarsa kontaklı termometreler alarm veya açma sinyali verirler.
4. Buchholz (Gaz toplama ve Alarm) Rölesi
Buchholz rölesi, transformatör içinde oluşan düşük ve yüksek yoğunluklu deşarj ve arkların oluşturduğu gazları toplar. Genleşme depolu transformatörlerde kullanılır. Röle tek veya çift kontaklı olabilir. Eğer Buchholz rölesinde belli bir miktarın üzerinde gaz toplanırsa hem alarmı hem de açma sinyalini harekete geçirir. Ayrıca düşük yağ seviyesinde Buchholz rölesi dışarıya alarm sinyali verir. Buchholz rölesi aşırı ısınma gibi arızaları algılar ve sinyal vererek arızanın büyümesini önler.
5. Basınç Emniyet Valfi
Transformatörlerde hermetik koruma rölesi kullanılsa bile ek olarak basınç emniyet valfi de kullanılır. Basınç emniyet valfi transformatörün içinde ki yükselen basıncı boşaltmaya yarar.
